Techniek & Trim

Inleiding:

Duidelijk is dat er over de inrichting en trim van een Pampus verschillend gedacht wordt.De uitersten qua inrichting zijn:Een minimum aan beslag, met als achtergrond gewichtsbesparing, gekoppeld aan maximale aandacht voor het zeilen op zich.De andere gebaseerd op maximale inrichting, zodat ieder facet van de trim bediend kan worden.Dat bovenstaande niet los gezien kan worden van kwaliteit en gewicht van stuurman en bemanning, lijkt duidelijk. Verdergaand lijkt mij dan het meest logisch om van een gemiddeld ingerichte Pampus uit te gaan, zodat we later bij het onderwerp trim, bij de basis kunnen blijven.

Inrichting:

• Aan te brengen beslag heeft als uitersten:koolstof kevlar of R.V.S. nylon
• Niet gelagerd materiaal
• Gebruik (waar toegestaan) van kunststof (dynema) lijnen i.p.v. R.V.staaldraad.

Zijstagen: Verbonden aan R.V.S. hevelspanners; hevelspanners zodanig aanbrengen, dat de maximale uitslag op de zijstagen wordt verkregen en de knik in de zijstagen minimaal is.

Voorstag: Bedienbaar via klaploper en vast te zetten op een hangende- of rechtopstaande klem onder de voorste kuiprand.

Achterstag: Verstelbaar via 2 en 3 schijfs blokkenstelsel en bedienbaar op de kuiprand.

Diamantverstaging: Bedienbaar met wormlier of mini blokkenstelsel op achterkant of voorkant van de mast, of kuiprand. Het verdient aanbeveling de staaldraad uit een stuk (knipmaat 13.5 m) te vervaardigen en wel zodanig dat de twee delen gelijk van lengte zijn om zodoende het gebruik van een spanner te voorkomen.

De schootvoering van een moderne Pampus

Genuaval: Staaldraad verbonden aan bierstrekker, blokkenstelsel of wormlier.

Neerhouder: Te regelen via hevelspanner of 2 schijfs blok met hondsvot en voorloper aan de giek en een 3 schijfs blok met klem aan de koker. Bediening vanaf stuurmansplaats is mogelijk, maar geeft nogal wat wrijving en slijtage.

Fokroller: Optioneel.

Cunningham grootzeil: Bedienbaar op stuurmansplaats of op de mastkoker.
Cunningham genua: Indien aanwezig verstelling op onderkant voorste kuiprand.

Losse broek: Geeft mogelijkheid ruimwinds de genuaval iets door te halen; bediening op kuiprand bij voorbord.

Hangbanden stuurman: Voorzijde hangbanden vast aan 1 of 2 vlinderogen; achterzijde vast of verstelbaar aan achterste kantstuk in de kuip.

Hangbanden bemanning: Twee hangbanden eenvoudig aan vlinderogen geknoopt of beter één hangband via traveller en verstelbaar op de kuipranden via doorlopende enkele lijn.

Onderlijkverstelling grootzeil:

• 1 tot 4 vaste punten (gaten) op uiteinde giek en verstelmogelijkheid via lummelbeslag of met cleat (s) op koker.
• instelpunt voorzijde via lummelbeslag en volledige verstelling via rail en slede op uiteinde giek.

Genua grootschoot: Vooral hier diverse mogelijkheden van inrichting zoals:

• Genuaschoot via barberhole blokje (bekleed) door het dek naar blok (ratel) en rechtopstaande curryklem (rechtop om in noodsituaties de schoot los te kunnen maken).
• Idem als a), echter de schoot via verstelbaar blokje op rail enz.
• Schoot via blokje op rail naar blok en curryklem op dek tegen kuiprand.
• Idem als c), echter barberhole i.p.v. blokje op rail.

Opmerking: verstelbaarheid op rail eenvoudiger dan een barberhole blokje.

Grootschootsystemen: Het meest controversiele onderdeel van het Pampusjacht begint meestal met:

• Enkele of dubbele schootvoering
• Overloop of vast punt
• Overloop in kuip of op achterdek
• Schootvoering geheel in de kuip of vanaf vast punt op achterdek

De keuze voor een van de systemen is daarom zo moeilijk vanwege de nauwe verbinding van het systeem met de bestuurbaarheid en trim van het Pampusjacht.

Enkele voor- en nadelen van bovengenoemde systemen:

• Dubbele schootvoering geeft een goede fijnverstelling, echter bij veel wind is het moeilijk beide schoten gelijktijdig binnen te halen
• Bij veel wind geeft overloop meer mogelijkheid de druk in het grootzeil te regelen
• Bij de overloop in de kuip t.o.v. achterdek, lijkt zeiltechnisch de kuip de beste oplossing mede doordat met wat hogere schootspanning de giek meer buigt als bij een aangrijpingspunt op het achterdek; het zeil wordt daardoor iets vlakker en is makkelijker open te zetten. Het nadeel is echter de geringe bewegingsruimte bij het overstag gaan
• Een vast punt op het achterdek zonder gebruik van een overloop lijkt een achterhaalde zaak

De schootvoering van een moderne Pampus

Trim:

De trim van een Pampus is vooral een combinatie van:

• Stand van de mast
• Afstelling zijstagen
• Spanning diamantverstaging
• Gebruik van de achterstag
• Vooral in de combinatie tussen b. en c. speelt de stijfheid van de mast een belangrijke rol.

Mast: Globale richtlijn hiervoor is, dat de ruimte voor de mastkoker in het spoor tussen de 10 en 20 mm. is; bij veel wind zal deze ruimte veelal verkleind worden.Goede verstelbaarheid en trimsticker gewenst.

Zijstagen: Hevelspanners zodanig afstellen dat de mast in de voordewindse stand net in zijn verstaging hangt (hevels los).

Diamantverstaging: Afhankelijk van de te gebruiken zeilen 1 tot 3 vingers tussen mast en staaldraad (verstelbaarheid gewenst).

Achterstag: Hoofdzaak is deze te gebruiken om de druk in het grootzeil te regelen en als veiligheid bij veel wind de mast in ruime rakken overeind te houden.

Neerhouder: Nadat de schootvoeringen op de giek steeds meer naar achter zijn verplaatst, wordt de neerhouder vooral gebruikt om in halfwindse en ruime rakken voldoende spanning op de giek te krijgen.

Overloop: Lees grootschootsystemen.

Barberhole of instelbare sledes: Zodanig instellen dat het profiel van de genua behouden blijft (moeilijk voor beginners). Bij veel wind uitstekend geschikt om achterlijk van de genua iets open te zetten.

Tot slot:

Veel maar niet alles kan je over de Pampus vertellen, maar zeker is dat de stuurman die de helmstok bedient het uiteindelijke resultaat bepaald, hoe goed, hoe mooi,hoe duur of hoe slim zijn Pampus ook is ingericht.

Door Gerard Paulich